A fotografía é a arte do misterio. Esta afirmación, aparentemente simple, esconde dous substantivos que poden ofrecer dúbidas a calquera iniciado: Arte, Misterio. Un escritor polo que non sinto ningún tipo de afecto, Gore Vidal, chegou a afirmar que a fotografía é a arte dos sen talento. Cranio privilexiado, que diría algún discípulo do mestre Valle-Inclán. Os grandes retratistas posúen a perfección que os describidores procuran. Falo de describidores e tal vez debo citar aos grandes mestres do debuxo narratatorial: Marcelo Proust, Dostoievski ou Alejo Carpentier, por exemplo. Hai máis. Escritores que intentaron de modo arriscado aproximar a palabra ao resultado que un bo fotógrafo obtén habitualmente: a verdade. Os escritores escribimos sempre sobre a ficción e nela estamos instalados. Podemos argüír, a modo do levísimo Kundera, que vivimos na mentira. Esa é a nosa habitación con vistas. O fotógrafo, sen embargo, vive na verdade. Esta diferenciación pertúrbame mentres golpeo as teclas que van construíndo este texto e ignoro, perturbado, digo, como vou saír deste labirinto. O segredo da fotografía, como o segredo da literatura, repousa no modo de mirar. Os grandes fotógrafos saben mirar con perspectivas insólitas, inauditas, metafóricas, poéticas, abismais. Un fotógrafo é un profundador de abismos. Lánzase a eles como un trapecista sen rede: funámbulo e destemido. Soberbio, sabedor de que pode encontrar esa estraña virtude que os artistas perseguimos con obsesión: a beleza. O artista conságrase a ela: non existe outro fin nin outro afán na súa vida. Claro que os artistas son escasos. Cada vez menos. O mundo non está para artistas: a banalidade goberna o territorio de Hispania fecunda e a memez, triunfando operativamente, instalou as súas poutas de vidro no corazón dos humanos. «¿Y por qué se ve esto tan triste?», preguntaban no Pedro Páramo do inmenso e breve Rulfo. E contestaban, secamente: «Serán los malos tiempos, señor». Malos tempos, sen dúbida. Pero non é este o lugar adecuado para estender as miñas imprudencias. Falo da fotografía, do Outono Fotográfico que corsariamente pilota a Casa de Xuventude de Auria bonita. Aquí, afirmo, está a verdade. Nada como unha foto para dilapidar a tersura do tempo e do espacio, para concentralos, apertalos, comprimilos: a angostura temporal da que falaba Valle cando lle preguntaban de Tirano Banderas. A mesma que practicou o mago Joyce no seu Ulises. Tempo e espacio sometidos ao ollo lúcido dunha cámara fotográfica. Tempo e espacio son consideracións rutineiras na exitosa novela dos bestséler contemporáneos: a linealidade resulta necesaria para o éxito de calquera aventúrica narración século vinteún (a banalidade, repito, conquistou Hispania). Na fotografía a linealidade é un concepto decimonónico, trasnoitado, tópico. Porque a fotografía, como apuntaba no inicio desta brevérrima reflexión, é a arte do misterio. E o misterio só é posible cando topamos, cara con cara, coa verdade. Ou sexa: a inexistencia do tempo, paradoxo que atribulou a outro dos mestres amados: carísimo e sen par Jorge Luis Borges. Xa termino. E, como en toda fin, regreso ao principio. Arte, Misterio. Velaquí as dúas virtudes pródigas para os grandes fotoautores e fotoautoras. A primeira fundaméntase no talento: o modo de mirar. A segunda, na clarividencia: a plasmación da verdade, non existe misterio maior. Agardo, como cada curso, que a arte e o misterio do Outono Fotográfico conquisten este país. Con flores e mazás e licor de espuma. Agardo que a memez, por fin, sexa expulsada. Definitivamente e sen remedio. Punto.