Lobos: un disco fotográfico.
Música tradicional e fotografía
Cando comezamos a imaxinar a imaxe do disco Davide Salvado tiña moi claras as ideas: minimalista mais que falase do rural e da tradición cunha linguaxe contemporánea. Quería un disco bonito por fóra como o é por dentro, algo -nas súas palabras- que non abunda na música tradicional galega.
É evidente que isto non foi unha encarrega de cliente, se non que desde o primeiro momento se prantexou como un traballo conxunto no que aportar, desde o plano da igualdade, e co profundo respeito ás disciplinas que cada unha das partes coñece e ama a partes iguais: Davide a música tradicional e eu a fotografía.
Dito isto, tamén direi que non é fácil esbozar a imaxe dun disco cando ten que respeitar cada unha das premisas do imaxinario de Davide, un rico e diverso mundo que ultrapasa calquera dos parámetros que unha persoa media considera ‘normalidade’… quizais por iso conectamos. Para que sexa mais gráfico, porei un exemplo: Salvado quería un disco que fose minimalista e contemporáneo (primeiro oxímoro!), que fuxise do horror vacui mais con pinceladas do Art Decó, que tivese inspiración nos elementos decorativos (que no seu caso son tamén vitais) que ateigan a súa casa (desde tecidos de burel ou mantas tecidas nunha serra galega remota, cerámicas da primeira época de Sargadelos até cornos dos seus adorados cérvidos) mais sen caer en barroquismos rexionalistas. Non quería que saise a pandeireta mais este instrumento de percusión tiña que estar. Nada que lembrase ao «progreso» podería ter presenza visíbel no disco, o que descartaba acabados plastificados e até grampas para unir o libreto interior. E todo isto co límite orzamentario de producción que nos marcaba a discográfica. Vamos, todo un reto que supuxo semanas de debate e entendemento.
Alén diso, eu quixen achegar o seu mundo ao meu e facer un envoltorio eminentemente fotográfico deixando patente a miña impronta de curador. Así, ademais de conter fotografías que pasasen calquera exame de teoría da imaxe e de técnica, tería que ter un algo expositivo de forma que cando o disco chegase ao público, calquera puidese vislumbrar unha sorte de prácticas museísticas nel.
Durante un tempo convertinme nun fan-fatal para ir a todo canto escenario ou taberna pisaba Davide, cousa que evidentemente disfrutei e disfruto. O obxectivo era mergullarme no seu mundo, contaminarme da súa personaxe e acadar unha simbiose que dese cun producto con armonía, un disco redondo. Foron días (e tamén noites) de debullar cada unha das músicas letra a letra. Iamos intercalando o exercicio de sentármonos durante horas a facer visionado de varios discos duros de fotografías do meu arquivo para asociar a mellor imaxe a cada un dos temas. As fotografías serían unha especie de icona que puidese ser independente do conxunto, de forma que establecese un diálogo no contexto do disco, mais tamén fora del.
Ademais, o lugar onde fora tomada a fotografía (dato que eu sempre discrimino) era de vital importancia para Davide. El construe o mapa do noso País en función das músicas e dos instrumentos de cada comarca e iso, ás veces chocaba co meu mapeamento da Galiza no que ligo ao nomenclátor comarcal nomes como Caamaño, Matilda Anderson, Vari Caramés ou Blanco Pascual. Polo que por un lado as imaxes deberían representar as «zonas quentes» das recollidas da música tradicional, mais por outro debian ter chiscadelas aos referentes históricos e contemporáneos da fotografía galega.
.
Entón, como é que é?
Cando se abre o disco por primeira vez, atopas un feixe de pequenas fotografías que lembra ás caixas de fotografías do álbum familiar, unha manchea de memorias unidas pola conceptualidade do das propias letras e que formalmente pretenden ser unha evolución das primeiras fotografías das campañas etno-fotográficas feitas na Galiza a principios do s. XIX cun formato que balanza entre a polaroid e o Instagram. Esta colección de imaxes ten un duplo obxectivo: que se coloquen e descoloquen ao gosto e que cada letra se poida individualizar para que, por exemplo, se use de guión para tocar nunha foliada.
Mais alén de letras, son imaxes. Fotografías coas que xogar, coas que facer un exercicio de edición para polas en diálogo de innumerábeis formas, para colar na parede nunha composición que responda a unha narrativa diferente en cada caso. Ou até porlles unha moldura para colgar cunha cartela onde diga Salvado&Nieves.
Nas capas, usamos unha linguaxe moi directa para que xa antes de abrir os disco se teñan as chaves do ‘expositivo’ que hai no interior. Mais tamén quixemos facer ese paralelismo entre a arte plástica e a música, entre a arte contemporánea e a música tradicional tentando usar linguaxes das dúas disciplinas misturando os elementos visuais, levando as pandeiretas ao cubo branco dun espazo expositivo (no caso, a Sala 1 do Centro Cultural Marcos Valcárcel de Ourense)
Na capa vemos tamén outros elementos gráficos. As tipografías usáronse combinadas a risco de ter mal casamento. A tipo principal contén ese ar Art Decó que Davide adora. A Courier é a tipografía que revisita as tipos das antigas máquinas de escribir e escollina porque, salvando as distancias, penso que a Courier é o Davide das tipografías.
Ainda encontramos outro elemento gráfico que se repite até 12 veces entre a capa e o interior: o lobo. Para iso redeseñouse o Lubicán de Díaz Pardo, a carauta que ainda hoxe comercializa Sargadelos.
Finalmente, falo do que primeiro se ve: o cantor. Tiña claro que a pose del tería que ter o mesmo nivel de provocación que algunhas das letras teñen, que tería que trasladar as pulsións e os sentimentos nos que nos mergulla cando o ouvimos.
Engadirei unha anécdota. Antes da sesión fotográfica houbo todo un traballo de producción para conseguir o vestiario. Como se adoita facer nestes casos, contactei con deseñadores e deseñadoras galegas para que prestasen a súa roupa a Davide en troca de aparecer nos créditos. Mais unha vez o que se costuma facer, con Davide non funciona. Notábase non só nas fotos, tamén na súa cara: estivo sempre moito mais cómodo coa sua propia roupa, que lle vale para estar deslumbrante nun escenario e para tanxer á súa familia cuadrúpeda.
